Hipotiroit tedavisinde en sık kullanılan ilaçlar, etken maddesi levotiroksin sodyum olan tiroit hormon preparatlarıdır. Ancak klinikte sıkça karşılaşılan bir durum, ilaç dozu artırılmasına rağmen TSH değerlerinin yeterince düşmemesi ve hastada yorgunluk, kilo verememe, kabızlık gibi şikâyetlerin devam etmesidir.

Bu durumda sorun çoğu zaman ilacın kendisinden değil, yanlış kullanım ve emilimi bozan faktörlerden kaynaklanır.

Tiroit İlacının Emilimi Neden Önemlidir?

Levotiroksin ağızdan alındıktan sonra esas olarak ince bağırsağın jejunum ve ileum bölümlerinde emilir. İlacın biyoyararlanımı, açlık durumu, mide asiditesi, birlikte alınan besinler ve diğer ilaçlardan doğrudan etkilenir.

Araştırmalar, ilacın aç karnına alındığında %60–80 oranında emildiğini, yemekle birlikte alındığında ise bu oranın belirgin şekilde azaldığını göstermektedir.

Doğru Kullanım: Ne Zaman ve Nasıl Alınmalı?

Uluslararası ve Avrupa Tiroit Birliği kılavuzlarına göre levotiroksin:

• Sabah uyanır uyanmaz

• Aç karnına

• İlk yiyecek veya içecekten en az 30 dakika, ideal olarak 60 dakika önce
  alınmalıdır.

Alternatif olarak, akşam yemeğinden en az 3–4 saat sonra, yatmadan önce düzenli kullanım da mümkündür. Ancak önemli olan, ilacın her gün aynı koşullarda alınmasıdır.

Emilimi Azaltan Yaygın Hatalar

TSH’nin düşmemesinin en sık nedenleri şunlardır:

• İlacın kahvaltıyla birlikte veya hemen öncesinde alınması

• İlacın ardından kahve içilmesi

• Süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyum içeren besinlerle birlikte kullanım

• Kalsiyum, demir, magnezyum içeren takviyelerin ilaca yakın saatlerde alınması

• Greyfurt, elma suyu gibi bazı meyve sularının aç karnına tüketilmesi

• Aşırı lifli diyetler veya gereksiz lif takviyeleri

• Mide asidini baskılayan ilaçların (bazı mide ilaçları) eş zamanlı kullanımı

Özellikle kahve, ilacın emilimini belirgin şekilde azaltır. İlacın hemen ardından kahve içilmesi durumunda levotiroksinin kandaki zirve düzeyi yaklaşık %30 oranında düşebilir.

TSH Düşmüyorsa Ne Yapılmalı?

Yüksek doz ilaca rağmen TSH düşmüyorsa ilk yapılması gereken, dozu artırmak değil:

• İlacın doğru şekilde kullanılıp kullanılmadığını sorgulamak

• Beslenme ve takviye alışkanlıklarını gözden geçirmek

• Kullanılan diğer ilaçlarla etkileşim olup olmadığını değerlendirmektir

Bu nedenle tiroit hastalarının, ilaç kullanım saatlerini ve beslenme düzenlerini mutlaka eczacıları ve hekimleriyle birlikte planlaması büyük önem taşır.