Pantenol, pantotenik asidin (B5 vitamini) biyolojik olarak aktif olan alkol türevidir. Saç ve derinin doğal yapısında bulunur. Stabil olmayan pantotenik asidin alkol formudur, vücutta pantotenik aside dönüşür. Pantenol, kozmetik preparatlarda, multivitaminlerde ve bazı parenteral preparatlarda kullanılır ve pantotenik asit kadar biyolojik aktivite gösterir.
▪ Hümektan özelliğiyle (nem tutucu) cildi yumuşatmak için stratum korneuma su çeker. Bu etkisinden dolayı pantenol kozmetiklerde kullanılan etkili bir nemlendiricidir.
▪ Saçın nem miktarını ve elastikiyetini artırır, saçı hava kirliliği, güneş ışınları gibi çevresel faktörlere karşı korumaya da yardımcı olur. B5 vitamini aynı zamanda daha parlak, güçlü ve canlı saçlara sahip olmayı sağlar. Bazı araştırmalara göre pantotenik asit saçtaki pigmentasyonun da korunmasında etkili olmaktadır.
▪ Stratum korneumda lipit sentezini artırarak cildin bariyer görevini destekler, bağ doku hücreleri fibroblastların çoğalmasını sağlayarak yaraların iyileşmesini sağlar. Klinik araştırmalar, yumuşatıcıların günlük kullanımının atopik dermatiti önlediğini veya ilişkili cilt bariyeri kusurunu iyileştirerek alevlenmeleri azalttığını göstermiştir.
▪ Antienflamatuar etkisinin de olması nedeniyle irite olmuş ciltleri yatıştırdığı belirtilmektedir.
▪ Yapılan başka bir çalışmada ise B5 vitaminin ciltteki yağlanmayı kontrol altına almaya, böylece akne gibi cilt problemlerini azaltmaya yardımcı olabileceği görülmektedir.
▪ B5 vitaminin kimyasal formu olan pantenol tırnak sağlığı üzerinde olumlu etkiler gösterebilir. Bir araştırmaya göre pantenol; tırnaklar için nemlendirici görevi görür ve tırnakların kırılmasını engellemeye yardımcı olur.
▪ Bazı çalışmalara göre B5 vitamini ciltte dolgunluk sağlayarak kırışıklık görünümünün de azalmasına yardımcı olabilir.
▪ Derinin yeniden epitelizasyonunu hızlandırır ve fibroblast proliferasyonunu aktive eder. Bu nedenle ülserler, yatak yaraları, sıyrıklar, yanıklar ve güneş yanığı için yara iyileştirme destekleyicisi olarak kullanılır. Ablatif lazer tedavisi, dermabrazyon, mikro iğneleme veya dövme gibi birçok tıbbi ve kozmetik müdahale, yüzeysel/küçük yaralarla sonuçlanır; bu, epidermisin bütünlüğünü etkiler ve hasarlı cildin düzgün bir şekilde iyileşme sürecini sağlamak için işlem sonrası yara bakımı gerektirir. Yara iyileşmesinin üç aşamasını (inflamasyon, proliferasyon ve yeniden şekillenme) destekleyen topikal bileşiklerin özellikle küçük ve yüzeysel yaraların tedavisinde dekspantenolün yararlı olduğu düşünülmektedir.
▪ B5 vitaminin faydaları yukarıda sayılanlarla sınırlı değildir. B5 vitamini; steroid hormonlarının, D vitaminin ve bazı sinir iletilerinin normal sentezinde ve metabolizmasında görev alır. Vücudun normal enerji metabolizmasında görev alarak yorgunluk ve bitkinliğin azalmasına yardımcı olur. B5 vitamini normal sindirim sisteminin işleyişine yardımcı olur. Kırmızı kan hücrelerinin oluşum sürecinde görev alır.
KAYNAKLAR
Stettler H, Kurka P, Lunau N, Manger C, Böhling A, Bielfeldt S, Wilhelm KP, Dähnhardt-Pfeiffer S, Dähnhardt D, Brill FH, Lenz H. A new topical panthenol-containing emollient: Results from two randomized controlled studies assessing its skin moisturization and barrier restoration potential, and the effect on skin microflora. J Dermatolog Treat. 2017 Mar;28(2):173-180. doi: 10.1080/09546634.2016.1214235. Epub 2016 Aug 2. PMID: 27425824.
Camargo, F. B., Gaspar, L. R., and Campos, P. M. B. G. M. (2011) Skin moisturizing effects of panthenol-based formulations. J. Cosmet. Sci. 62 (4): 361–369. 2. Zhu, J., Wang, Y.-F., Song, S.-S., Wu, L.-L., Chen, Y., Li, X.-Y., and Ju, M. (2022) Alleviating skin barrier disruption, skin inflammation and pruritus: a moisturizing spray containing β-glucan and panthenol. Int. J. Dermatology Venereol. Publish Ahead of Print (March 2022): 1–8.
