Sağlık politikalarında “tasarruf” amacıyla başlatılan bazı uygulamalar, ne yazık ki hem eczacıları hem de hastaları zorluyor.
Son olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK), ilaç geri ödeme sisteminde yaptığı düzenleme, kamuoyunda “fiyat odaklı eşdeğerlik” tartışmasını yeniden gündeme taşıdı. Ancak bu kez eczacıların kararlı mücadelesi sonuç verdi. Danıştay, uygulamanın yürütmesini durdurdu.
Aynı mı, Eşdeğer mi?
Uygulamanın temelinde, farklı etken maddelere sahip ilaçların yalnızca fiyat benzerliklerine göre “eşdeğer” kabul edilmesi yatıyordu. Bu durum; hastaların eczaneye gittiklerinde reçetede yazan ilaç yerine daha ucuz olanı almalarını teşvik etmekle kalmıyor, çoğu zaman etkinliği ve yan etkileri birbirinden oldukça farklı ilaçların aynı kategoride sunulmasına neden oluyordu.
Ecz. Nurten Saydan'ın da vurguladığı gibi, “eşdeğer ilaç” tanımı bilimsel ve farmakolojik temellere dayanmalıdır. Oysa burada yapılan düzenleme, yalnızca ekonomik mantığa dayalıydı. Hastalar, aynı kutunun daha pahalı olanını tercih ettiğinde aradaki farkı cebinden ödemek zorunda kalıyordu. Reçeteyle gelen pek çok hasta, “Bu sefer neden daha fazla fark ödedim?” sorusunu eczacılara yöneltirken, bu durum hem güven kaybına hem de hizmet sürelerinde ciddi uzamalara neden oluyordu.
SGK Neyi Amaçladı?
SGK, “terapötik referans” adı altında başlayan, daha sonra “iç referans” olarak değiştirilen bu sistemi fiyatı en ucuz ilaç üzerinden kurguladı. Ancak Danıştay, hem sağlık hem de hukuk açısından bu yöntemin uygun olmadığına hükmetti. Karar, yalnızca tasarruf amacı güden politikaların değil, aynı zamanda bilimsel dayanaktan yoksun sağlık uygulamalarının da sorgulanmasını sağladı.
Yeni kararla birlikte SGK, artık en ucuz ilacın sadece %5 fazlasına kadar değil, %10 fazlasına kadar ödeme yapacak. Bu değişiklikle birçok ilaçta fiyat farkı azalacak, bazı ilaçlarda ise fark tamamen ortadan kalkacak.
Eczacıların Rolü: Sadece İlaç Vermek Değil, Koruyucu Sağlık Hizmeti Sunmak
TEİS’in yıllardır savunduğu “etken maddeyle reçete yazımı” uygulaması, bir kez daha gündeme geldi. Etken madde ile reçete yazmak, eczacıların klinik bilgi birikimini devreye sokmasına olanak tanırken, aynı zamanda hastanın en uygun ilaca erişimini sağlar. Gelişmiş ülkelerde yaygın olan bu sistem, hem sağlık sisteminde şeffaflığı hem de ekonomik sürdürülebilirliği destekler.
