Son yıllarda, GLP-1 reseptör agonistleri sadece tip 2 diyabet tedavisinde değil, obezite ve kilo yönetimi alanında da dikkat çekici bir yer edinmeye başladı.
Son yıllarda GLP-1 agonistleri yalnızca tip 2 diyabet tedavisinde değil, aynı zamanda kilo yönetiminde de dikkat çeken bir tedavi aracı haline geldi. Semaglutid (Ozempic, Wegovy), liraglutid (Saxenda, Victoza) gibi ilaçlar, hem endokrinoloji hem de eczacılık pratiğinde sık karşılaşılan isimler arasında yerini aldı. Ancak bu moleküllerin mekanizması, yan etkileri, eczane danışmanlığında nasıl ele alınması gerektiği ve güncel veriler ışığında neler söylendiği konularında net ve bilimsel bilgiye sahip olmak kritik önemde.
GLP-1 Agonistleri Nedir?
GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1), bağırsaklardan salgılanan ve pankreastan insülin salınımını artıran aynı zamanda mide boşalmasını yavaşlatıp iştahı azaltan bir inkretin hormonudur. GLP-1 reseptör agonistleri bu doğal hormonun etkilerini taklit ederek:
-
İnsülin sekresyonunu glukoz bağımlı şekilde artırır
-
Glukagon salgısını azaltır
-
Mide boşalmasını geciktirir
-
Merkezi sinir sistemi üzerinde etkiyle iştahı baskılar
Bu etkiler diyabet kontrolü sağlamakla kalmaz, kalori alımını azaltarak vücut ağırlığında da belirgin düşüşe yol açabilir.
Kilo Yönetiminde Kullanımı
Semaglutid’in obezite tedavisinde FDA onaylı dozu, diyabet tedavisinden daha yüksektir. Randomize kontrollü çalışmalar (örneğin STEP serisi) göstermektedir ki semaglutid alan bireylerde ortalama vücut ağırlığı kaybı %15’e kadar ulaşabilmektedir.
Eczacı Bakış Açısıyla: Danışmanlıkta Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Başlangıç Dozları ve Titrasyon: Yan etkileri azaltmak için tedavi düşük dozlarla başlanmalı ve kademeli artırılmalıdır.
-
Yaygın Yan Etkiler: Bulantı, iştahsızlık, kabızlık gibi gastrointestinal yan etkiler yaygındır ve genellikle zamanla azalır.
-
Daha Az Bilinen Riskler: Pankreatit, safra taşı oluşumu, tiroid C-hücresi tümörleri (hayvan çalışmaları) gibi ciddi riskler az da olsa mevcuttur.
-
Kontrendikasyonlar: Aile öyküsünde medüller tiroid kanseri veya MEN-2 sendromu olan bireylerde kullanılmamalıdır.
-
Etkileşimler: Mide boşalmasını yavaşlattığı için bazı oral ilaçların emiliminde değişiklik olabilir.
Takviye mi, Tedavi mi?
GLP-1 agonistleri ciddi tıbbi gözetim gerektiren reçeteli ilaçlardır. Sosyal medyada “zayıflama iğnesi” olarak pazarlanması, etik olmayan uygulamalara kapı aralamaktadır. Eczacı danışmanlığı, bu tip bilgi kirliliğine karşı koruyucu bir rol üstlenir. Reçetesiz kullanım, uzun dönem güvenlik verileri netleşmeden önerilmemelidir.
