Rosacea, kronik bir cilt hastalığı olmakla birlikte doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir.
Rosacea (roza hastalığı) özellikle yüzün burun, çene, alın ve yanaklar gibi merkezi bölgelerini etkileyen kronik bir cilt hastalığıdır. Kızarıklık ve yanma ataklarıyla başlayan bu durum ilerledikçe sivilcelenme, kalıcı kızarıklık, kılcal damarlarda belirginleşme, ödem ve ciltte şişkinlik gibi belirtilere neden olabilir. Halk arasında "gül hastalığı" veya "gülleme" olarak da bilinir.
Rosacea Neden Oluşur?
Rosaceanın kesin nedeni henüz tam olarak anlaşılamamış olsa da bazı faktörlerin hastalığın gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir:
-
Genetik Yatkınlık
Aile öyküsü olan bireylerde rosacea görülme olasılığı daha yüksektir (%30-40). Ancak genetik geçişin kesin mekanizması henüz kanıtlanmamıştır. -
Enfeksiyöz Faktörler
Hastalığın gelişiminde mide bakterisi olan Helicobacter pylori ve yüzde bulunan Demodex akarlarının etkili olduğu düşünülmektedir. -
Çevresel Tetikleyiciler
Güneş ışığı, aşırı sıcak veya soğuk hava gibi çevresel faktörler rosaceayı alevlendirebilir. -
Psikolojik Stres
Stres ve duygusal değişiklikler, özellikle kızarıklık ve yanma ataklarını tetikleyebilir. -
Doğal Bağışıklık Sistemi
Son yıllarda cildin doğal savunma mekanizmasındaki dengesizliklerin rosaceaya katkıda bulunabileceği düşünülmektedir.Rosacea Belirtileri ve Tetikleyicileri
Rosaceanın belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Ancak genellikle aşağıdaki belirtiler gözlenir:
- Yüzde kalıcı kızarıklık
- Ataklarla ortaya çıkan yanma hissi
- Kılcal damarlarda artış
- Hassas cilt ve şişkinlik
Tetikleyiciler arasında ise şunlar sayılabilir:
- Sıcak içecekler ve baharatlı yiyecekler (çay, kahve, acı biber, turşu)
- Hava koşulları (güneş ışığı, rüzgar, nem)
- Psikolojik stres ve yoğun egzersiz
- Sıcak duş ve tahriş edici kozmetik ürünler
- Bazı ilaçlar (örneğin, uzun süreli topikal kortikosteroid kullanımı)
Rosacea Tedavi Yöntemleri
Rosaceanın tamamen iyileştirilmesi zor olsa da semptomlar kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi artırılabilir.
1. Güneşten Korunma
Rosaceanın en önemli tetikleyicilerinden biri güneştir. Bu nedenle:
- Dermatoloğunuzun önerdiği güneş koruyucu ürünleri kullanın.
- Şapka, gözlük gibi koruyucu ekipmanlar tercih edin.
- Güneş ışığının yoğun olduğu saatlerden kaçının.
-
2. Topikal Tedavi
Hafif vakalarda genellikle kremler ve jeller tercih edilir. Yaygın kullanılan ürünler:
- Metronidazol
- Azelaik asit
- Sodyum sülfasetamid
-
3. Sistemik Tedavi
Şiddetli vakalarda sistemik antibiyotikler (doksisiklin, minosiklin) veya izotretinoin gibi ilaçlar kullanılabilir.
4. Lazer Tedavisi
Yüzdeki kızarıklık ve kılcal damar görünümünün azaltılması için lazer tedavileri etkili olabilir.
5. Cerrahi Müdahale
İleri düzey vakalarda burun ve yanaklardaki şekil bozukluklarını gidermek için cerrahi yöntemler uygulanabilir.
Rosaceayı Yönetmek İçin Öneriler
- Baharatlı yiyecekler, alkol ve sıcak içeceklerden kaçının.
- Sigara kullanıyorsanız bırakmayı düşünün.
- Cilt bakım rutininizde tahriş edici ürünlerden uzak durun.
- Psikolojik stresle başa çıkmak için meditasyon veya yoga gibi yöntemleri deneyin.