Yaz mevsiminde artan güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmak sadece estetik değil, sağlık açısından da önemli riskler barındırıyor.
Uzmanlar, özellikle öğle saatlerinde güneş altında kalmanın fotoyaşlanma, lekelenme, kırışıklık, ben değişimleri ve uzun vadede deri kanserine zemin hazırlayabileceği konusunda uyarıyor.
Güneşin Cilt Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
Güneş ışınları cilde ulaştığında, özellikle UVA ve UVB ışınları; kolajen dokusunu zayıflatır, pigment hücrelerinin düzenini bozar ve damar yapısını etkileyerek kılcal damar genişlemelerine yol açar. Bu da ciltte lekelenme, elastikiyet kaybı ve kırışıklıkların artmasıyla sonuçlanır. Bu sürece fotoyaşlanma (photoaging) adı verilir.
Bilimsel çalışmalara göre, UVA ışınları cildin daha derin tabakalarına ulaşarak zamanla DNA hasarına neden olabilir. Bu hasar, yaşlanma belirtilerinin erken başlaması ve cilt kanserine dönüşebilecek hücresel değişikliklerle sonuçlanabilir.
Kimler Daha Riskli?
-
Açık tenli, çilli, kızıl saçlı bireyler
-
Renkli gözlüler
-
Vücudunda çok sayıda beni olanlar
-
Aile öyküsünde deri kanseri bulunan bireyler
-
Çocuklar ve bebekler
Bu grupların güneşten korunması özellikle önem taşıyor. Araştırmalar, yaşam boyunca alınan güneş ışınlarının yaklaşık %80’inin 18-20 yaş öncesinde alındığını gösteriyor. Bu da çocukluk döneminde güneşten korunmanın ileride oluşabilecek cilt kanserleri açısından ne kadar kritik olduğunu ortaya koyuyor.
Nasıl Korunmalı?
Uzman önerileri şu şekilde sıralanıyor:
-
Saat 10.00 – 16.00 arası doğrudan güneşten kaçının.
-
Geniş kenarlı şapka, UV korumalı güneş gözlüğü ve uzun kollu açık renkli kıyafetler tercih edin.
-
Güneşe çıkmadan 15-30 dakika önce en az SPF 30 içeren bir güneş koruyucu uygulayın.
-
Güneş kremini her 2-3 saatte bir yenileyin.
-
Gölge alanlarda vakit geçirin ve aşırı güneşlenmeden kaçının.
Güneş kremlerinin koruma seviyeleri hakkında da yanlış bir algı mevcut. SPF 15, UVB ışınlarının yaklaşık %93’ünü, SPF 30 %97’sini, SPF 50 ise %98’ini engeller. Yani, sayılar arasında fark olsa da koruyuculuk oranları birbirine oldukça yakındır. Bu nedenle, düzenli ve yeterli miktarda uygulama, rakamdan çok daha fazla önem taşır.
Güneş Işınlarının Diğer Riskleri
Cilt üzerindeki etkiler dışında güneş ışınları:
-
Gözde katarakt oluşumuna,
-
Bağışıklık sisteminin zayıflamasına,
-
Var olan benlerde şekil, renk, çap değişikliklerine,
-
Yeni ben oluşumuna neden olabilir.
Bu etkiler sadece estetik kaygı yaratmaz; aynı zamanda malign melanom gibi hayati risk barındıran cilt kanserlerine dönüşebilecek ciddi sağlık sorunlarının da habercisi olabilir.
